محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران بعد از مذاکره با همتای روس خود در مسکو، بار دیگر گفت که کشورهای اروپایی برای مقابله با تحریم‌های آمریکا، اقدام عملی نکردند و تعهداتشان را در مورد برجام انجام ندادند.
ظریف روز دوشنبه نهم دی (۳۰ دسامبر) در کنفرانس مطبوعاتی با سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه در مسکو، حمایت کشورهای اروپایی از برجام را فقط "حمایت سیاسی" خواند و بار دیگر خواستار اجرای تعهدات این کشورها در برجام شد و گفت که تهران و مسکو اتفاق نظر دارند که اروپا باید این تعهدات را اجرا کند و این نظر را به کمیسیون مشترک با اروپا هم اعلام کرده‌اند.
حمله مرگبار یک عربستانی به نظامیان آمریکا در جرزی سیتی
او اجرای یک طرفه برجام توسط ایران را پذیرفتنی ندانست و با اشاره به اینکه روسیه و چین در اجرای برجام کنار ایران ماندند و تعهدات خود را انجام دادند، کشورهای اروپایی را متهم کرد که به تعهدات خود حتی بعد از خروج آمریکا از برجام پایبند نبودند.
ایران قبلا از طرف‌های اروپایی هسته‌ای خواسته بود برای خنثی‌کردن تحریم‌های آمریکا، فروش نفت و استفاده ایران از امکانات بانکی و مالی جهان را تضمین کنند. کشورهای اروپایی در ماه‌‌های گذشته سازوکار تبادل مالی(اینستکس) را ایجاد کردند که به دلیل فشارهای آمریکا و عدم خرید نفت ایران از سوی اروپا، کارکرد چندانی نداشته است.
اقدامات تنبیهی علیه ایران
ظریف روز دوشنبه در نشست خبری مشترک با لاوروف و قبل از سفر به چین، با طرح این ادعا که اقدامات جمهوری اسلامی‌در نه ماه گذشته در چارچوب مفاد برجام انجام شده است، این اقدامات را در مسیرهایی دانست که طرف‌های اروپایی نمی‌توانند براساس آنها، اقدامات تنبیهی علیه ایران در نظر بگیرند.
طرح مجلس برای تک نرخی شدن بنزین
وزیر امور خارجه ایران خطاب به سران و مسئولان کشورهای طرف برجام گفت که به جای تلاش برای "نابودی برجام" بهتر است تعهداتشان را اجرا کنند و اضافه کرد: «اتحادیه اروپا اگر خیال می‌کند می‌تواند از مسیرهایی که برجام تعیین کرده برای مقابله با نقض برجام، علیه ایران استفاده کند، دچار یک اشتباه بزرگ شده است.»
ظریف در ادامه اتحادیه اروپا را از فکر تنبیه ایران با استفاده از راهکارهای درون برجام بر حذر داشت و گفت اروپا اول باید از این راهکارها علیه آمریکا و بعد علیه خود اروپا استفاده کند و در آن صورت است که ایران به اجرای کامل برجام برمی‌گردد.
او تحریم‌ها علیه ایران را یک اشتباه در برخورد با ایران دانست و گفت که مردم ایران ثابت کردند برای همکاری بین‌المللی آماده هستند و از مذاکره هم هراسی ندارند تا در مسیر آن به یک توافق برسند.
ظریف، روسیه وچین را متحدانی دانست که از ابتدای مذاکرات و اجرای برجام، موضع مشترک و همراهی با ایران داشتند و با یک سیاست "مثبت" برای اجرای برجام اقدام کردند.
ایران پیش از این اعلام کرده بود که در صورت عدم رفع تحریم‌های ایالات متحده آمریکا و یا اقدام عملی اروپا برای فراهم کردن امکان فروش نفت، مرحله چهارم کاهش تعهدات خود را عملی می‌کند.
بریتانیا، فرانسه و آلمان در واکنش ضمن اعلام اینکه برجام در آستانه فروپاشی قرار گرفته، تصریح کردند اگر جمهوری اسلامی‌ایران "به شکل چشمگیری" تعهدات خود را کاهش دهد، مساله عدم پایبندی ایران به سازوکار رسمی حل اختلاف ارجاع خواهد شد.
زمانی که سازوکار حل اختلاف در مورد توافق هسته‌ای فعال شود، دو طرف ۳۰ روز فرصت دارند تا نقض فاحش موافقتنامه را اثبات کنند. این فرایند می‌تواند به بازگشت تحریم‌های بین‌المللی منجر شود.
شش کشور اروپایی در بیانیه‌‌ای خواهان بازگشت ایران به تعهدات برجامی شده و از گام‌های اخیر تهران ابراز نگرانی کرده‌اند. هم‌زمان رویترز از توافق تروئیکای اروپا برای "ساز و کار حل اختلافات" در ژانویه ۲۰۲۰ خبر داد. (20.12.2019)
نخست‌وزیر ژاپن یک روز پس از بازگشت روحانی از توکیو، با ترامپ تماس تلفنی گرفت. روحانی در تهران از پیشنهادهای جدید توکیو برای شکستن تحریم‌ها و ارائه پیشنهاد متقابل ایران خبر داد و گفت شکستن تحریم یک وظیفه و کاری ملی است. (21.12.2019)
وزیر خارجه ایران مجددا از "میزان تعهد اروپایی‌ها" به اجرای برجام ابراز نارضایتی کرد. وزیر خارجه ایران هم‌زمان ابراز خوش‌بینی کرد که "با امضای تفاهم‌نامه بین طرف ایرانی و اروپایی" احتمال اجرایی شدن اینستکس وجود دارد.
